Şıklık ve İlham Yazılar

Y Köyü Nereye Bağlı? Toplumsal Yapının Derin Katmanlarına Bir Bakış Bir sosyolog olarak, köylerin yalnızca coğrafi sınırlarla tanımlanmadığını, aksine toplumsal ilişkilerin, kültürel normların ve kimlik dinamiklerinin şekillendirdiği canlı organizmalar olduğunu düşünüyorum. Y köyü sorusu, aslında yalnızca idari bir bağlantıyı değil; bir topluluğun tarihsel, kültürel ve duygusal bağlarını da gündeme getiriyor. “Nereye bağlı?” sorusu, haritadan çok daha fazlasını sorgulayan bir sorudur — aidiyetin, kimliğin ve ortak yaşamın nereye yöneldiğini anlamaya çalışan bir çağrıdır. Köy ve Aidiyet: Coğrafyadan Fazlası Her köy bir hikâye anlatır. Y köyü de bu hikâyelerin bir örneği olarak karşımıza çıkar. Coğrafi olarak bir ilçeye, bir ile bağlı olabilir;…

Kan Uzmanı Nedir? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir Bakış Sağlığımızın en temel göstergelerinden biri olan kan, bedenimizin sessizce çalışan en hayati unsurlarından biridir. Fakat bu sessiz kahramanı doğru anlamak ve onunla ilgili sorunları çözmek için bir başka kahramana daha ihtiyaç duyarız: Kan uzmanına. Bu yazıda, kan uzmanının ne yaptığını anlatırken konuyu sadece tıbbi bir çerçevede bırakmayıp; toplumsal cinsiyet rolleri, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi önemli dinamiklerle de ele alacağız. Çünkü sağlık hizmeti yalnızca biyolojik değil, aynı zamanda sosyal bir meseledir. Kan Uzmanı Kimdir ve Ne Yapar? Kan uzmanı, tıp literatüründe “hematolog” olarak adlandırılır. Bu uzmanlar, kan ve…

Merhaba sevgili okur — bugün birlikte “Kale Savunma” ismini daha net anlamaya çalışacağız. Kimindir, yapısı nasıl, savunma sanayi içindeki yeri nedir? Bilimsel bir merakla ama sade bir dille bu soruların peşine düşeceğiz. — Kale Savunma: Kimi Temsil Ediyor? “Kale Savunma”, aslında doğrudan “Kale Grubu” çatısı altında yer alan bir savunma sanayi şirketidir. Kale Grubu, kökenini seramik üretiminden alan Türkiye merkezli çok sektörlü bir holdingdir. ([Vikipedi][1]) Kale Savunma’nın kuruluş hikâyesine bakarsak: şirket, “Kale Torna” adıyla 1974’te İshak Dönmez önderliğinde kurulmuş bir imalat atölyesi olarak başladı. ([ostimsavunma.org][2]) Zamanla, savunma sanayiye yönelik talaşlı imalat, montaj ve sistem bileşenleri üretimi alanına yöneldi. 2015 yılında…

Gözetim Tebliği Nedir? Kültürlerin Aynasında Bir Antropolojik Okuma Bir antropolog için her toplum, kendi içinde bir anlam evrenidir. Ritüeller, semboller ve davranış biçimleri, o toplumun dünyayı nasıl gördüğünü anlatır. Gözetim Tebliği kavramı da bu bağlamda yalnızca hukuki bir düzenleme değildir; aynı zamanda bir kültürel göstergedir. Toplumların birbirlerini ve kendilerini nasıl denetlediklerini, nasıl görünür kıldıklarını ve bu görünürlüğe hangi anlamları yüklediklerini açığa çıkarır. Peki, “gözetim” neden bu kadar evrensel, ama aynı zamanda bu kadar yerel bir olgudur? Ritüellerin Gözü: Toplumsal Düzenin Antropolojisi Her kültürde bir “göz” vardır. Bu göz bazen tanrısal, bazen devletsel, bazen de topluluğun kendi vicdanıdır. Gözetim, bu gözün…

Gulyabani Efsanesi Nedir? Korkunun Öğretici Gücü Üzerine Pedagojik Bir Bakış Öğrenmek, sadece bilgi edinmek değil; duygularla, sembollerle ve hikâyelerle anlam kurmaktır. Bir eğitimci olarak her zaman şuna inanırım: öğrenme, insanın kendine ve dünyaya dair algısını dönüştüren bir süreçtir. Bu nedenle halk efsaneleri, masallar ve mitler, sadece kültürel miras değil; aynı zamanda güçlü bir pedagojik araçtır. İşte “Gulyabani efsanesi” de bu bağlamda, korku ile öğrenme arasındaki ilişkiyi anlamamız için mükemmel bir örnektir. Gulyabani Efsanesi: Karanlıkta Öğreten Bir Hikâye “Gulyabani”, Türk halk anlatılarında gece ortaya çıkan, insanları korkutan bir varlık olarak tanımlanır. Görünmez, ama hissedilir; görülmez, ama davranışları yönlendirir. Bu yönüyle Gulyabani,…

Granül Ne Demek TDK? Küçük Parçacıklardan Büyük Anlamlara Kelimelerin kökenine yolculuk: “Granül”ün dilsel serüveni Dil, toplumun hafızasıdır. Her kelime, bir çağın bilgi birikimini ve düşünme biçimini taşır. “Granül” kelimesi de bu anlamda modern bilimin, endüstriyel üretimin ve teknolojinin dilimize kattığı bir terimdir. Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre granül, “tanecik hâlinde olan, küçük tanelerden oluşan madde” anlamına gelir. Bu tanım, kelimenin yalnızca fiziksel yapısını değil, aynı zamanda onun temsil ettiği kavramsal dünyayı da yansıtır. “Granül” kökü Latince “granum” yani “tane” kelimesinden gelir; bu kök, zamanla Fransızca “granule” ve İngilizce “granule” biçimleriyle modern bilim literatürüne yerleşmiş, oradan da Türkçeye geçmiştir. Tarihsel arka…

Grafen Özellikleri Nelerdir? Bilimin, Tarihin ve Geleceğin Kesişim Noktasında Bir Madde Bilim tarihinde bazı keşifler vardır ki yalnızca laboratuvarın sınırlarını değil, düşünme biçimimizi de değiştirir. Grafen bu keşiflerden biridir. Sadece bir atom kalınlığında olmasına rağmen, hem malzeme biliminin hem de modern teknolojinin geleceğini şekillendiren bir devrimdir. Grafen özellikleri nelerdir? sorusu, yalnızca fiziksel bir cevabı değil, aynı zamanda bilimsel merakın tarihini ve toplumsal dönüşümün dinamiklerini de içinde barındırır. Tarihsel Arka Plan: Bir Kurşun Kalemin Ucundan Bilim Devrimine Grafenin hikâyesi, aslında çok eski bir maddenin – karbonun – yeni bir yüzüyle başlar. Karbonun elmas, kömür, grafit gibi formları yüzyıllardır bilinirken, 2004 yılında…

Harabe İnsan Ne Demek? Ruhsal Enkaz Alanına Hoş Geldiniz Hadi dürüst olalım: Hepimiz biraz harabeyiz. Kimimiz gönül yıkıntısı, kimimiz sabah alarmına yenilmiş bir medeniyet kalıntısıyız. Kahvemizi dökmeden içemeyenler, ilişkilerde “ne yaparsa yapsın hâlâ onu düşünmeden edemeyenler” ve her pazartesi “bu hafta çok verimli olacağım” diye yemin edip salı günü pes edenler… İşte siz, biz, hepimiz: Harabe İnsan kategorisinde birleşiyoruz. Ama merak etmeyin; bu yazı ağlamaklı bir iç dökme değil. Bu, enkaz altında bile gülmeyi başaranların manifestosu. — Harabe İnsan Kimdir? Basit tanımıyla, “harabe insan”, dışarıdan hâlâ fonksiyonel gözüken ama iç dünyasında ufak bir kıyamet sonrası manzarası taşıyandır. Kafasında bir yerlerde…